Jalaluddin Rumi, Perzische dichter (1207-1273)

De herberg

Dit mens-zijn is een soort herberg
Elke ochtend weer nieuw bezoek

–

Een vreugde, een depressie, een benauwdheid,
een flits van inzicht komt
als een onverwachte gast.

–

Verwelkom ze; ontvang ze allemaal gastvrij
zelfs als er een menigte verdriet binnenstormt
die met geweld je hele huisraad kort en klein slaat.

–

Behandel dan toch elke gast met eerbied.
Misschien komt hij de boel ontruimen
om plaats te maken voor extase…….

–

De donkere gedachte, schaamte, het venijn,
ontmoet ze bij de voordeur met een brede grijns
en vraag ze om erbij te komen zitten.

–

Wees blij met iedereen die langskomt
de hemel heeft ze stuk voor stuk gestuurd
om jou als raadgever te dienen.

–

Vertaling R.van Zeyl

Heks is toch zo’n grappig boek aan het lezen: ‘Verslaafd aan liefde, de weg naar zelfacceptatie en geluk in relaties’,  door Jan Geurtz. Het is geschreven vanuit een Boeddhistische invalshoek, zonder een rigide overtuiging te prediken. Hetgeen je nog wel eens tegenkomt bij westerse Boeddhisten. Net als de neiging om je te bekeren…..

De essentie van het boek komt erop neer, dat we allemaal liefde en erkenning van anderen nastreven om onze diepe zelfverwerping te bedekken. Veel van ons gedrag is erop gericht de buit binnen te slepen. We hebben allemaal in onze vroege jeugd methoden en maniertjes ontwikkeld om te zorgen, dat we niet werden afgewezen door ouders en opvoeders. Vaak geheel tegen onze pure en volmaakte natuur in. Hierbij komen prachtige eigenschappen, zoals creativiteit, kracht, zachtheid, eerlijkheid, goedheid om maar wat dingen te noemen , in de knel. We voelen ons middelmatig, slap, zwak, oneerlijk, slecht en dat is natuurlijk geen pretje. Dus gooien we er een laagje overheen, om die stinkende put af te dekken.

Dus een zich slap voelend  mens doet stoer bij wijze van kracht. Onze zachtheid smaakt naar zwakheid en voilà: de onaantastbare zelfverzekerde afstandelijke beschermlaag is geboren. Eerlijkheid in het gedrang kan tot formeel rigide gedrag leiden. Goedheid kan verwrongen worden tot ‘nice guy’ of ‘lieve meisje’ syndroom. Allemaal manifestaties ver van ons werkelijke zijn. Vermoeiend om in de lucht te houden. En uiterst contraproductief. Het levert precies datgene op, wat je niet wilt.

Het boek brengt Heks op allerlei ideeën en bevestigt het spirituele pad, dat ze volgt. Ook doet het haar terugdenken aan situaties uit het verleden. Jaren terug leerde ik Tank kennen. Een grote kerel met een dikke buik en bekakt accent. En een enorme hond. We raakten bevriend en hij nodigde me uit om met een puzzeltocht mee te doen georganiseerd door de Lelijke Eendenclub in de Belgische Ardennen. Tijdens deze korte vakantie begon hij Heks enorm het hof te maken. Schoorvoetend ging ik er in mee. Hij was niet helemaal mijn type, in feite verschilden we als dag en nacht. Maar het was een leuke aparte vent. We deelden een passie voor koken en klassieke muziek. En honden. Opeens hadden we een relatie.

Wat er toen gebeurde heb ik lange tijd niet begrepen. Ik kon er alleen maar nijdig om worden. Tank walste mijn leven binnen. Hij begon mijn huis ongevraagd te verbouwen. En niet bepaald doeltreffend. Ook nam hij zomaar mijn administratie onder handen. Het was gebeurd voor ik er erg in had. Hij maakte er zo’n puinhoop van, dat mijn boekhouder en ik dat het ‘jaar van de Tank’ noemen. Niets in terug te vinden. Ook schafte hij een waterkoker voor me aan. Zette enorme wijnglazen in mijn kast. Tegen de tijd, dat ik begon te protesteren, had hij zich al helemaal in mijn leven ‘ingevochten’, zoals hij het zelf noemde.

Binnen een paar weken, lag de heer in kwestie na een maaltijd met kreeft en de beste wijnen, me op zijn knieën ten huwelijk te vragen. Ik kan me nog goed herinneren, hoe hij het vroeg. Dat was op zich een kostelijke verspreking. ‘Als we over een jaar nog bij elkaar zijn, wil je dan met me trouwen?’ Nu is Heks nooit zo trouwlustig geweest, maar toch deed het me iets moet ik toegeven. Hij versprak zich wel vaker. In de zeven maanden, dat deze relatie duurde zijn we ontelbaar vaak op vakantie geweest. Tijdens een van deze reisjes spraken we af met zijn beste vrienden tijdens een klassiek concert in België. ‘Kijk, dit is nu Heks. DEZE heb ik nu eens niet meegenomen naar jullie huis, maar ik laat jullie hier opdraven….’

Wat ik me vooral herinner is de verbazing over waar ik in terecht kwam met Tank. Een benauwende constructie, waar ik me al snel doodongelukkig in voelde. De interesse en vriendschap verdwenen als sneeuw voor de zon. Ik leek te figureren in een zich steeds herhalende Tanksoap. Dat het zich steeds herhaalde wist ik toen nog niet. Maar achteraf geloof ik, dat Tank me op een dag de brief op de bus heeft laten gooien, waarin hij het uitmaakte met zijn ex. En zodra ik er een punt achter zette, stortte hij zich in het volgende. Niet veel later verloor ik hem uit het oog. Hij had toen alweer de tweede of derde relatie na mij…..Waarschijnlijk hebben ze er allemaal een waterkoker aan over gehouden!

In deze relatie ben ik dus een speelbal geworden van mijn eigen projecties. Tank zei dingen, die op een of andere manier mijn gevoelens van zelfafwijzing bedekten. En vise versa natuurlijk, want het werkt altijd twee kanten op. Dus eventjes ben je helemaal happy samen. Maar het is een gammele constructie. Je moet het elke dag opnieuw in elkaar flansen en raakt jezelf compleet kwijt. Het erge is: We doen het onszelf aan.

Ook Tank was natuurlijk niet gelukkig in deze verhouding. Net zomin als in zijn andere relaties. Hij vertoonde gedrag, dat hij als wenselijk had aangeleerd en draaide dat riedeltje elke keer weer af. Maar in feite had het weinig meer te maken met de aardige kerel, die ik aanvankelijk leerde kennen. Aan het eind van de relatie was hij onuitstaanbaar geworden. Van ellende. En in de hoop, dat Heks er een punt achter zou zetten.  Dus heb ik hem en mezelf uiteindelijk uit ons lijden verlost.

het is toch zo’n schatje

Na Tank ben ik in de leer gegaan bij Thich Nath Hanh. Hij bracht me op het idee om te gaan oefenen, dat iedereen mijn partner is. Ook ben ik een aantal jaren daarna met mezelf getrouwd. Dit heeft de drang om via een relatie mijn volmaakte natuur te ervaren enorm doen afnemen. Toch ben ik er nog niet is gebleken. Als iemand me bepaalde dingen in gaat fluisteren, raak ik nog steeds de kluts kwijt. Alsof ik in een oude vertrouwde groef val. En ook nog een groef, die niets goeds oplevert! Geurtz heeft het in deze context over relatiedenken: Het hebben van een relatie (of het vermijden ervan) als ultieme doel in het leven. Volgens hem is het zaak deze manier van denken los te laten. Daar heb ik gelukkig al wat stappen in gezet.

Het gaat met vallen en opstaan. Toch is er zoveel verschil met de Heks, waar Tank overheen walste en de Heks nu. Ik leef in een universum, waar iedereen mijn partner is, na jarenlang oefenen is het een tweede natuur. Hopeloze partners soms, maar toch verbonden. En de diepe zelfafwijzing heeft plaatsgemaakt voor een grinnik. Moet je Heks soms bezig zien!

Volgens Geurtz is een gezond ego in feite verder van huis dan het neurotische, omdat met het succesvol bedekken van je zelfafwijzing ook je natuurlijke staat van zijn uit beeld verdwijnt. Dus falende en malende medemens: Er is hoop! Je doet het lang niet gek! Geniet van de glimpen van je ware natuur!

Boeddha zei: ‘Al zoek je de hele wereld af naar iemand die je liefde meer waard is dan jezelf, je zult die nooit vinden.’