Vergeven doet leven!  Behalve als iemand op je hoofd flatuleert, dan ben je wel vergeven, maar met stank voor dank. Heks mediteert met haar beroepsgroep: Opgeruimd staat netjes, weg met die troep!


Op het laatste nippertje ren ik op hoge hakken naar de dichtstbijzijnde geldautomaat om te pinnen. Ik ga mediteren bij Maan en ik kan echt niet weer zonder geld aankomen vanavond. Even later ben ik onderweg naar Den Haag. Het is druk op de weg. Alle stoplichten springen voor mijn neus op rood. Adem in, adem uit. Precies om acht uur parkeer ik mijn auto. Een laatste sprintje over het grint op de oprit en ik ben gearriveerd.
Maan staat me in de deuropening op te wachten. Heks krijgt een dikke pakkerd. Triomfantelijk troont ze me mee naar de keuken. ‘Kijk lieverd, glutenvrije stroopwafels. Speciaal voor jou!’ Wat lief. Ik moet even slikken. Elke keer is er ook voor mij iets te bikken. ‘Maan, je bent echt een schat!’

Ik heb nog tijd voor een kopje thee. We beginnen iets later dan gewoonlijk. Mijn meegebrachte schedeltjes worden in het veld geplaatst. ‘Weet jij wat dit voor’n mineraal is? Ik heb het geweten, maar ben het vergeten….’ Heks  zwaait met een klein blauw schedeltje onder Maan’s neus. ‘Oh dat is, eh, eh, het schiet me zo te binnen…… Hemimorfiet! Ja, dat is het!’


Even later zit iedereen klaar voor de start. Maan neemt ons mee op reis met haar geleide meditatie. ‘Dit is een veld van vergeving, grijp je kans om dingen los te laten, weg te laten vloeien. …….’ Heks zakt diep weg, in de verte hoor ik de stem van Maan. Soms knikkebol ik even, maar ik val niet in slaap. Ik kom in een staat van bewustzijn met andere hersengolven. Ik zie en hoor dingen die er niet zijn. Of wel? Hoe reëel zijn die andere werkelijkheden?

Plotseling zie ik de familie Flodder. Kamerbreed staan ze op het beeldscherm in mijn kop me uit te lachen. ‘Jij bent Sjakie,’ hoor ik in mijn hoofd. Ik kijk nog eens goed naar mijn voeten met de grote Bommelschoenen en mijn vettige tweedehands tweedcolbertje. En inderdaad: Ik ben de maatschappelijk werker van die beroemde asociale familie. Geen wonder dat ze zo staan te smiespelen. Ze hebben me net weer bij mijn kladden gehad!

‘Kijk goed, Heks, hier kun je je voordeel mee doen. Kijk hoe die Flodders met Sjakie omgaan. Absoluut respectloos. Ze gebruiken hem van voor naar achter, zeggen af en toe iets aardigs, als ze wat van hem nodig hebben……  Regelmatig ligt hij in de kreukels in het ziekenhuis, nadat hij voor hen de kastanjes uit het vuur heeft gehaald. Of hij eindigt gekleed in het zwembad, terwijl de hele familie over de grond rolt van het lachen…..’


Ik kijk. Ja, het is niet best om die rol te vervullen. En Sneue Sjakie lijkt ook niet veel te leren van zijn miskleunen. Elke keer begint hij weer vol goede moed aan een hopeloos project. Keer op keer krijgt hij op zijn kloten. s’Avonds praat hij in zijn hoofd alles wat krom is weer recht. Om zich de volgende dag met frisse tegenzin weer in allerlei bochten te wringen en te laten vernederen. Bedankt wordt hij nooit, tenzij met stank voor dank. Dus dit ben ik? Zo opereer ik?

Na de meditatie werken we met de diverse kristallen schedels. Of we focussen ons op het kristallen veld. Vergeven. He Yek. Toch is het goed om te doen. Je doet het voor jezelf uiteindelijk. Het zal de Floddeers tenslotte een worst wezen of je hen vergeeft of niet. ‘Ik moet mezelf vergeven,’ denkt Heks, ‘Ik moet eens ophouden met boos zijn op mezelf, omdat ik dingen verkeerd heb aangepakt…..’

Als ik later aan de anderen vertel over mijn belevenissen krijg ik onverwacht een paar prima adviezen. ‘Altijd heel goed luisteren en kijken. Dan zie je vanzelf of er onzuiverheid is bij de ander en als dat zo is, dan houd je gewoon gezonde afstand. Mensen die zich verliezen in louter slachtofferschap moet je opzij zetten, daar kun je niets mee.  Hooguit vijf, tien minuten luisteren aan de telefoon, maar hou het daarbij. Soms zie je ook de weg bij iemand. Je ziet als het ware welke kant het opgaat bij iemand en dat is niet de kant die jij op wilt. Dan neem je afscheid. Je laat iemand lekker gaan op die gekozen weg . Als iemand teveel over je grenzen gaat en je leeghaalt verbreek je simpelweg het contact. Wees open en kijk en luister met liefde en compassie. Wees gereserveerd.’


De vrouw, die me deze aanbevelingen verstrekt is zelf het levende voorbeeld van wat ze daar zegt. Ze is een spirituele leraar vanuit Tibetaanse traditie en brengt wat ze hier zegt zelf in praktijk. ‘Ik heb juist het idee, dat ik harder moet worden. Ik wil niet meer zo’n zachtgekookte Sjakie zijn, waar iedereen maar overheen wandelt.’ Of pist, denkt Heks erachteraan.

‘Lieve Heks, blijf asjeblieft die open, warme, liefdevolle vrouw, die ja altijd bent geweest. Niemand zit te wachten op nog meer bittere, egocentrische en/of gefrustreerde takkewijven…….’ roept Maan ontdaan. Zij kampt met hetzelfde probleem als Heks, maar weet als geen ander dat het zaak is om liefdevol en open te blijven, ondanks gezaag en gezuig. 

‘De laatste tijd hoor ik vaak  de woorden, die Jezus sprak, toen hij hing te creperen aan het kruis. Naast hem hingen een paar schavuiten van de bovenste plank hem ondanks hun eigen benarde positie nog uit te lachen.  Omstanders bespotten hem vrolijk. “Vader, vergeef hen, want ze weten niet wat ze doen.” Nou.  Als hij dat op zo’n moment voor elkaar kreeg, dan moet ik die paar nietsvermoedende onverlaten en ander gespuis in en om mijn huis toch wel kunnen vergeven? ‘

Wat is vergeven eigenlijk?’ De vrouw in kwestie heeft een afschuwelijke schoonfamilie. Ze wil hen best vergeven dat ze afgrijselijk in de omgang zijn, maar daadwerkelijk met hen omgaan is niet bepaald wenselijk. ‘Je hoeft hen toch niet aardig te vinden? En weer opnieuw in je huis uit te nodigen?’

Gelukkig niet. Dat scheelt. Snel vergeef ik een heleboel mensen grif wat ze me in mijn optiek hebben aangedaan. Vergeven doe je voor jezelf. Je laat los. Geen haken en ogen meer in die mevrouw of meneer. 

Er zit ver in. En geven! Je kunt iemand natuurlijk ook vergeven met stank. Ik bedoel niet zozeer de stank voor dank: Ik kende vroeger twee broers, die scheten lieten op elkaars hoofd……..  Geheid dat ze er een jeugdtrauma aan overgehouden  hebben! Vergeven vergeven is dan de enige optie!

Met een heleboel gouden aanbevelingen en rare familie Flodderbeelden in mijn kop rijd ik terug naar Leiden. ‘Mijn echte familie was toch ook wel een beetje Flodder,’ grinnik ik in mezelf. Ook wij woonden als eenvoudige agrariërs in een kapitaal huis in een sjieke wijk op een gegeven moment. Tussen de kakkers en de wethouders. Een echte Jambuurt. 


Alleen zat mijn moeder niet met rubberlaarzen aan in de kelder illegaal jenever te stoken. Zij was gewoon een hele goede modieuze zakenvrouw. Zonder jasschort, maar soms wel met een paar vergeten krulspelden op haar hoofd! En tevens heb ik geen broers en zusters in de criminaliteit. De harde humor is echter zeer herkenbaar. Mijn god, wat kunnen ze in mijn familie lachen uit leedvermaak. Het heeft me jaren gekost om te ontdekken, dat dat eigenlijk helemaal niet zo grappig is!

We groeien allemaal op met rare ideeën in onze kop. Geërfd van onze gekke voorouders. Heks heeft uit lijfsbehoud haar grenzen opgegeven. En laat dat nu net heel stom zijn. ‘Als je niet thuis bent kan er van alles gebeuren met je huis. Iemand kan inbreken, de boel in de fik steken. Zorg dat je thuis bent. Thuis bij je ademhaling!’ Aldus mijn leermeester Thich Nhat Hanh. 


‘Als je liefde en compassie kunt genereren is iedereen je partner’ is ook een hele mooie uitspraak van Thay. Jaren stond die wijsheid hoog in mijn vaandel. Hopelijk lukt het me om te vergeven. Weer te leven. Niet langer vergeven te zijn van woede en pijn. Met een beetje geluk en wijsheid zal iedereen ooit weer mijn partner zijn! 

Later zoek ik Hemimorfiet op in mijn huisbibliotheek. Het blijkt een zeer beschermende steen te zijn. Vooral tegen kwaadwillende gedachtes en manipulaties!  Ook helpt deze optimistische steen ingesleten gewoonten te veranderen. Hij laat je volkomen open en eerlijk zijn in je emotionele communicatie…… Goed steentje voor Heks nu. Het gekke is dat het ding al een jaar op mijn keukentafel staat en me nooit echt is opgevallen…… 😉

Ergernissen en muizenissen. Diepe inzichten en luchtige lachsessies tijdens mijn verblijf in het klooster in Biezenmortel. ‘Better light a candle than complain about the darkness……’ aldus zuster Orchidee.

Het is al weer ruim een week terug, mijn retraite in Biezenmortel. Ik was net lekker een beetje aan het schrijven geslagen over mijn ervaringen aldaar, toen de gebeurtenissen hier in Leiden al mijn aandacht begonnen op te eisen. Vandaag pak ik de draad weer op. Die heerlijke draad. Mijn verbinding met Zuster Orchidee, Lower Hamlet en mijn leermeester Thich Nhat Hanh.

De eerste ochtend verslapen we ons grandioos. Zowel Kras als Heks liggen dwars door de ochtendmeditatie, de aandachtige gymnastiek alsmede het ontbijt heen te ronken. Het is al bijna 9 uur als we wakker schrikken. We hebben nog net tijd om eventjes te douchen, maar een ontbijtje zit er niet meer in.

Verwoed ga ik op zoek naar een kop koffie. Ik ben nog helemaal niet echt wakker. Overal vrolijke uitgeslapen mensen. Kras en Heks lopen er lekker tussendoor te duffen. Om half tien begint de dharmatalk. Ik installeer me op één van de matjes. Zuster Orchidee komt gezellig naast me zitten. Oh, wat een feest. Ik plak snel een hartje in haar schrift. En een vrolijke kikker.

Wat doe je zoal tijdens zo’n retraite? Moet je de hele dag doodstil op een matje zitten? En mag je helemaal niet praten?

Tussen het avondprogramma en het ontbijt wordt inderdaad niet gesproken. Heerlijk! Pas als je je morgenmaal achter de kiezen hebt mag je je mond weer gebruiken voor het gesproken woord. Voor sommigen nauwelijks vol te houden natuurlijk. Soms praat iemand zich een slag in de rondte zonder het zelf in de gaten te hebben. Heks incluis. Maar door de bank genomen is het inderdaad behoorlijk stil.

Maar na het ontbijt echter ontstaat er plotseling een gekwetter van jewelste. Overal kakelende boeddhistische kippen en een incidentele  mindful kukelende haan. Dan luidt iemand de bel. En terstond is het weer stil. Iedereen haalt opgelucht adem. Wat een rust.

Na de dharmatalk gaan we wandelen. Lekker langzaam lopen we over het terrein van het klooster. Over dikke pollen mos schuifelen we door het bos. We sukkelen langs de appelbomen. Doen nog een beetje gymnastiek…….

Op de terugweg pak ik de hand van zuster Orchidee en Kras. Oh, wat ben ik blij dat ik hier ben. Ik kom helemaal bij. ‘Ik wilde het bijna opgeven,’ zegt iemand in de loop van het weekend, ‘Maar hier raak ik weer helemaal geïnspireerd. Mijn vertrouwen in de mensheid komt terug.’ Heks herkent dit. Ook ik had behoorlijk last van geschonden vertrouwen……..

‘Iemand zei eens tegen me, toen ik klaagde dat ik dat lied  over ‘The island within myself’ , met al die kwinkelerende vogeltjes en fris klaterende watervallen, maar niks vond: “Ja, vind je het gek, jij ziet alleen maar die ene dooie boom!” ‘ vertelt een ander. We moeten allemaal lachen. Maar het is waar. Ook Heks is geneigd om eindeloos zout te leggen op lang overleden slijmerige slakken. Maar de rest van mijn sprankelend innerlijk landschap ontgaat me vaak.

In de middag is er Deep Relaxation in de meditatiekapel. Ik haal mijn yogamatten uit de auto. Tezamen met een paar mediatiematjes moet dit genoeg zijn voor onze brakke lijven om op te ontspannen. Kras heeft geen idee wat haar te wachten staat. Kreunend vlijt ze zich op haar matje.

‘Jeetje Heks, wat een eye-opener. Dat ik kan ontspannen ondanks al die pijn. Op een gegeven moment viel ik zelfs in slaap. Ongelofelijk. Het is voor mij echt een nieuwe ervaring om zo in mijn lijf te zijn ondanks alle pijn. Geweldig!’ roept mijn vriendin na afloop.

Dan is het alweer tijd voor het Dharmadelen in onze tijdelijke familie. ‘Je darmen delen,’ gniffelen we tegen elkaar. We verzamelen ons in de lounge en vormen een ruime kring rondom zuster Orchidee. ‘Zijn er mensen, voor wie het nieuw is om op deze manier te delen?’ Jazeker. Die zijn er.

‘Alles wat hier wordt gezegd blijft onder ons. Het is ook niet de bedoeling om iemand achteraf op datgene wat is besproken aan te spreken. Het is echt heel belangrijk dat iedereen zich volledig veilig voelt in de groep…..’ Heks hoort het niet voor het eerst, maar dit soort informatie kun je niet vaak genoeg horen!

‘Als je het woord wilt nemen maak je een kleine buiging en de rest van de groep buigt terug,’ we buigen voorbeeldig naar elkaar, ‘ Je mag zo lang spreken als je wilt. We proberen echt heel goed te luisteren, Deep Listening noemt Thay dat,’ besluit zuster Orchidee haar uitleg. Supersimpel zo op het eerste gezicht, maar in de praktijk valt dat nog wel eens tegen. Daar weet Heks intussen alles van!

Die avond is er nog een programmaonderdeel. We gaan aan de slag met de vijf aandachtsoefeningen. Heks zit intussen enigszins scheel te kijken van vermoeidheid, maar toch houd ik het allemaal vol. Stomweg omdat het zo leuk is. Slapen doe ik wel weer als ik thuis ben.

DSC06642

Maar slapen doe ik daar gelukkig ook. ’s Avonds om tien uur liggen we al op 1 oor. Heks valt vrij snel in slaap en ik ronk vrolijk verder tot de volgende ochtend. Wat een meevaller. De eerste nacht heb ik midden in de nacht van thuis meegebrachte soep zitten eten, omdat ik zo’n rammelende  maag had dat ik er niet van kon slapen……

Ja, honger heb ik eigenlijk het hele weekend in het klooster. Het blijkt dat het rekening houden met mijn dieet een wassen neus is. Ik kan eigenlijk alleen de sla eten. Het glutenvrije brood bevat melk. Beleg binnen mijn dieet is er ook niet. Alleen een ei bij het ontbijt. En Tahin. Maar dat moet je wel ergens op kunnen smeren natuurlijk.

Zo sprokkel ik het hele weekend mijn kostje maar zo’n beetje bij elkaar. Echt lekker is het allemaal niet. Gelukkig heb ik wat voedsel van huis meegenomen. Normaal gesproken kan ik vrij gemakkelijk een paar dagen zonder eten, maar niet na een week buikgriep.

Ja, de maaltijden zijn wederom een bron van frustratie. Zoals altijd tijdens de retraites……We moeten in de rij staan, op zich niet erg. Alleen kan ik niet lang staan. En al helemaal niet met van alles in mijn handen, zoals een bord en bestek. Als je dan ook nog eens rammelt van de honger en niets van je gading vindt en anderen allemaal lekkers op hun bord ziet laden: Meuh.

Als ik dan eindelijk iets eetbaars op mijn bord heb moet ik achter een stoel bij een tafel gaan staan en wachten tot er achter elke stoel iemand staat. Dan pas mogen we gaan zitten…… Niemand verwacht dit van mijn maatje Kras, maar als ik een keertje eerder wil gaan zitten, omdat ik bijna omval, krijg ik de wind van voren van een paar mij volstrekt wildvreemde dames!

Ik blijf dan maar braaf staan. Uitleggen dat dit voor mij een hele toer is is nog vermoeiender.

In de loop van het weekend vertik ik het echter om nog in de rij te staan. Ik floep direct naar de dieettafel voor een bord kale sla. Ik kruip en sluip door de rijen wachtende mensen heen om een paar lepels Tahin te bemachtigen. Ik pak gewoon lekker asociaal 2 eieren bij het ontbijt. Ik ga mijn eigen meegebrachte brood roosteren in de keuken…….

Ach, wat zit ik weer te zemelen over niks. Mopperen en schelden helpt nergens tegen. ‘Better light a candle than complain about darkness,’  schreef zuster Orchidee lang geleden tijdens mijn allereerste retraite in Plumvillage voor Heks op een papiertje. ‘Dat inzicht heeft mijn leven veranderd, Heks.’ Het hangt nog steeds pontificaal in mijn werkkamer. Ik moet er echt eens vaker naar kijken…….

Ja. Ook dat is oefening. En oefening baart uiteindelijk kunst. Als het goed is. Levenskunst……

,