Fred Delfgaauw speelt ‘In de wachtkamer van de liefde’ in Theater ins Blau! Heks geniet van wat ze ziet. En hoort. Deze fenomenale poppenspeler wekt zijn stoffen vrienden tot leven met zijn magische stemgeluid. Ontroerend en grappig! Een heerlijke voorstelling in een geweldig theater!

Zaterdagavond ga ik naar Theater ins Blau met Frogs. Fred Delfgaauw treedt op met zijn poppenkraam. Het is zo lang geleden, dat ik hem voor het laatst gezien heb. Ik ga gewoon veel te weinig naar het theater. Vroeger zat ik er elke week en miste ik nooit een voorstelling van deze fenomenale poppenspeler!

Het is chagrijnig rotweer. Ik heb Frogs volgestopt met Elzasser zuurkool. Nu spoeden we ons over de natte straten om op tijd te zijn. Goddank is het net eventjes droog….

Als ik ins Blau binnenstap zie ik Engel staan. Zij gaat ook kijken. ‘Ik heb vandaag drie keer de hond uitgelaten, boodschappen gedaan, fysiotherapie gehad, een enorme pan zuurkool gekookt, een blog geschreven en nu ga ik ook nog uit. Gekkenwerk natuurlijk….’ fluister ik haar toe. ‘Klinkt goed, Heks, ik herken het. Heb je een goeie dag, dan ga je over je grenzen. Je zal morgen wel voor pampus liggen….’

Gedrieën zoeken we een plekje. De deugd, Frogs, zit in het midden. ‘Ik heb nog met Fred gewerkt meer dan dertig jaar geleden, toen hij nog louter voor kinderen speelde. Ik deed de percussie,’ vertelt mijn kikkervriend aan mijn vriendin. ‘En daar ben ik toen naar gaan kijken,’ roept Heks enthousiast, ‘In Zoetermeer, de Toneelschuur? Toch?’

Frogs en Heks kennen elkaar al zo lang. Heks en Engel kennen elkaar zo mogelijk nog langer! ‘Ik heb hem nog geprogrammeerd,’ doet Engel een duit in het zakje. Zij heeft jarenlang in deze branche gewerkt. Voor de Schouwburg, Voor ins Blau….. ‘Toen ik hier werkte heb ik alles helpen opzetten. De hele administratie. Ik heb zelfs geholpen met schoonmaken. Ik heb al deze stoelen bijvoorbeeld gesopt…’ giechelt ze.

Mijn vrienden praten over een andere poppenspeler, die gek is geworden van dat beroep. ‘Hij kon een pop als geen ander tot leven brengen, maar uiteindelijk is hem dat fataal geworden. Ik heb dat vaker gezien in dit specifieke vak. Wel drie keer!’ Engel is bloedserieus.

Jeetje, ik wist niet dat het zo’n gevaarlijk beroep is. Ik ben nog goed weggekomen met mijn poppenspel vroeger. Ik had er ook een handje van, reisde ’s zomers rond met een zelfgemaakte opvouwbare poppenkast inclusief poppen in mijn rugzak, maar ik ben gelukkig bijtijds fysiek onderuit gegaan……

Even later komt Fred Delfgaauw het podium oprennen. Hij is te laat. ‘Sorry mensen, ik stond in de file,’ begint hij zich te verontschuldigen, maar dat blijkt niet de enige reden te zijn van de vertraging. ‘Ik reed automatisch naar het LAK!’ grapt hij. Het publiek ligt dubbel. Het is een inside joke en de meesten hier snappen em.

‘Nou, ik zal het maar eerlijk vertellen, ik heb er tegenwoordig een baan naast. Ja, crisis hè. Ik werk voor een relatiebemiddelingsbureau….’ Het stuk is begonnen: ‘In de wachtkamer van de liefde.’

In no time zit ik op het puntje van mijn stoel. Oh, wat kan ik hier toch van genieten. De ene na de andere pop komt tot leven. Fred doet niet aan buikspreken. Het is geen ouderwetse ventriloquist. Toch vergeet je direct dat hij de poppen bedient. Hij is een meester in het geven van een geheel eigen uniek stemgeluid aan zijn vrienden van stof en rubber.

Vergeten wij al dat deze magiër alle gesproken tekst produceert, ook de poppen vergeten het:  Eén van zijn karakters schrikt zich een ongeluk halverwege het stuk, als Fred hem opeens een vraag stelt. ‘Oh, ben jij er ook nog, man, je jaagt me de stuipen op het lijf!’ Hilarisch natuurlijk!

Een terugkerend thema in het stuk is de dood van zijn vader. De man is jong overleden, net als mijn vader. Aan een vergelijkbare aandoening staat me bij. Ik heb ooit het prachtige stuk gezien, dat hij destijds ter nagedachtenis aan zijn jong gestorven vader gemaakt heeft.

 

Hij heeft nu bijna de leeftijd bereikt, waarop zijn vader overleed. Net als Heks met haar vader….. Een heel raar idee. Op een gegeven moment ben je ouder, dan die grote volwassen heel belangrijke man in je leven ooit geworden is……

‘Het was geen gemakkelijke man en het liep niet altijd optimaal tussen ons,’ iets in die trant zegt hij over zijn dierbare vader. Vervolgens zet hij hem neer met stem en gebaar…… En gerochel…. Liefdevol. Het is muisstil. Op lachsalvo’s na, want vader was een kleurrijk mens.

Ontroerend.

‘Doorgaan of stoppen, liefhebben of haten. Hoe houd je jezelf staande in deze veranderende wereld?’ De worsteling met het prachtige mooie kutleven. Je moet diep graven om jezelf telkens te vernieuwen. Cultuur is een ondergeschoven kind tegenwoordig. Subsidies zijn verdwenen. We kweken lelijke, domme en verveelde mensen op die manier, maar ja.

Heks kent het machteloze gevoel van teleurstelling in het leven en hoe je jezelf telkens opnieuw moet uitvinden. Wat heerlijk, dat iemand zijn worsteling laat zien. Confronterend ook. ‘Oei,’ hoor ik achter me, als de acteur een Siamese tweeling uit elkaar rukt. Zich niet langer verbergt….

‘Jeetje, zucht,’ ‘Nou,nou,nou,goh,’ Er komen meer geluiden van de achterbank. Iemand zit gigantisch mee te leven. Het is ook aangrijpend. En toch lig ik voortdurend in een deuk. Een paar van de vertolkte grappen hebben een baard van hier tot Tokio. Toch schater ik het ook hierbij uit. De man kan me werkelijk om alles laten lachen!

Tussendoor wordt druk geapplaudisseerd. Heks vindt het zonde van de concentratie. Het onderbreekt en leidt af. Maar Fred Delfgaauw krijg je niet gek. Hij gaat gewoon zijn gang. Als iemands telefoon gaat reageert hij met een laconiek: ‘Zo, is ie nu uit?’

Aan het eind krijgt deze grote bescheiden man een staande ovatie. Het publiek staat als één man op. Prachtig. Wat een geweldige avond heeft hij ons bezorgd! Later in de foyer praten we met de directrice van het theater Liesbeth Huiberts. Zij en haar man directeur Kees van Leeuwen zijn de stuwende kracht achter dit initiatief. Frogs heeft natuurlijk ook met hen vroeger samengewerkt. Met Gruppo Tutto Dramatico en In Casa. En ook dat heeft Heks gezien!

Liesbeth vertelt dat ze een lesprogramma heeft opgezet om kinderen tussen de 1 en drie jaar kennis te laten maken met toneel! Wat doet dit echtpaar toch hun gloeiende best om het culturele klimaat in onze sleutelstad leefbaar te houden. Ze hebben dit theater vanaf de grond opgebouwd.

‘Vroeger was het de gymzaal van de technische school. We hebben het flink verbouwd. Daar achter liggen een aantal leslokalen. Binnenkort krijgen we boven een grote foyer erbij!’

Op een gegeven moment loopt Fred Delfgaauw de foyer in. Frogs gaat hem natuurlijk begroeten. Ook Heks schudt hem de hand. ‘Bedankt voor de fantastische voorstelling. Het was ontroerend en prachtig .’

Engel staat stralend achter de balie een handje te helpen als we het pand verlaten. Haar oude vertrouwde plek! Heks werpt haar een kushandje toe. Ze heeft nog geen bal zin om naar huis te gaan. Ook zij heeft vandaag een goede dag. En ja, dan ga je nogal eens een klein beetje over je fysieke grenzen…… 😉

We lopen over de glimmende kasseien richting Huize Heks. ‘Gek hè, Frogs, de straten zijn kletsnat, maar steeds als wij buiten lopen is het droog!’ Nou, zo’n dag was het vandaag. Soms regent het alleen maar waar jij loopt lijkt het. (Zoals mijn dode geliefde Ernst altijd zong op zulke dagen: (Travis ) Why Does It Always Rain On Me?)

 Vandaag niet. Wat een superdag!

Gebrekkig sprekende Marokkaan met vet accent werpt stigmatiserende smet op verder prima voorstelling van Het Nationale Toneel. Met jubilerende Anne Wil Blankers in de hoofdrol!

madame Rosa, nationale toneel, anne wil blankersmadame Rosa, nationale toneel, anne wil blankers

Gisterenavond om twaalf voor acht haast ik me op naaldhakken naar de kassa van de Schouwburg. Het is om de hoek. Dus de kwelling is van korte duur. Fiederelsje staat me op te wachten met de kaartjes. We gaan de jubileumvoorstelling zien van Anne Wil Blankers: ‘Madame Rosa‘.

Anne Wil Blankers, Madame Rosa, Nationale Toneel

‘Het komt niet vaak voor, Heks, maar we zijn de jongsten hier,’ fluistert mijn vriendin. Ik kijk om me heen. Inderdaad, je kunt over de grijze permanentjes lopen! We geven onze jassen af bij de garderobe. Truien, dassen en andere kledingstukken in geval van Fiederelsje…. En haasten ons naar boven. We zitten in de engelenbak. Achter een pilaar. Gelukkig is ‘ie niet zo dik…….

Anne Wil Blankers, Madame Rosa, Nationale ToneelAnne Wil Blankers, Madame Rosa, Nationale Toneel

Achter me vraagt een vrouw of ze even in mijn programmaboekje mag kijken. Maar natuurlijk. In de pauze blijkt dit een goede vriendin van mijn moeder te zijn. Ik ken haar ook goed, want als student sopte ik wekelijks haar huis van boven tot onder om een centje bij te verdienen. Wat leuk om elkaar weer te zien!

‘Hoe vind je het stuk?’ vraagt ze, ‘Mij valt het een beetje tegen, ik heb haar wel eens in sterkere rollen gezien! Koningin Wilhelmina bijvoorbeeld, geweldig!’ Wij zijn ook niet wild enthousiast. Terwijl het toch boeiend is. Alleen de dramaturgische keuze om een hoofdrolspeler zijn tekst in  gebroken Nederlands met een vet Marokkaans accent te laten vertolken is volstrekt onbegrijpelijk in de context van het stuk. Het haalt heel veel kracht weg uit het verhaal  en maakt het een beetje belachelijk.

Anne Wil Blankers,  Koningin WilhelminaAnne Wil Blankers,  Koningin Wilhelmina

‘Misschien praat die acteur gewoon zo ‘, ginnegappen we na afloop. En inderdaad. Als we later in de foyer nog een glas wijn drinken, komen de spelers binnendruppelen. De tegenspeler van Anne Wil horen we boven de rest uit kletsen met een stevig Marokkaans accent.

Voor je nu denkt, dat ik me in de gelederen van die Indische jongen Wilders schaar met dit verhaal, zal ik toelichten waarom dit op zich prachtige accent doorvoeren in het stuk met toevoeging van gebroken taalgebruik en een onwaarschijnlijke prosodie, mijns inziens een belachelijke keuze is. En bepaald geen reclame voor de intelligentie van Marokkanen…..

Het stuk speelt in Parijs. De jongen is ongetwijfeld een Algerijn in de oorspronkelijke tekst. Want Algerijnen wonen nu eenmaal bij bosjes in Parijs. De jongen, Mohammed, woont al sinds zijn vierde bij een perfect sprekende, goed articulerende vrouw, Madame Rosa. Hij is nu zestien.

Ik weet, dat het taalverwervingsproces zich grotendeels op jonge leeftijd voltrekt, maar het is volstrekt onwaarschijnlijk, dat deze jongeman zo weinig heeft bijgeleerd in die twaalf jaar en woorden verhaspelt. En nog steeds met zo’n sterk accent spreekt. Hij is in feite opgevoed door deze vrouw.

Anne Wil Blankers,  Koningin Wilhelmina Anne Wil Blankers,  Koningin Wilhelmina

Omdat hij een grote rol heeft is deze miskleun hinderlijk aanwezig gedurende het gehele stuk. Anne Wil is weer fantastisch. Vijftig jaar op de planken! Wat een prachtige vrouw is het toch! Ik heb haar veel zien spelen in de tijd, dat ik was verbonden met een jeugdgroep van De Haagse Comedie.  Als zij het toneel op kwam lopen veranderde alles. De energie van het stuk ging direct omhoog! Toen ook al.

Anne Wil Blankers,  Koningin Wilhelmina

Uiteindelijk hebben we dus een heerlijke avond. Mijn vriendin trekt al haar truien en jassen weer aan. Een paar grote sjaals en een enorme bontmuts moeten haar hoofd vorstvrij houden op de fiets naar huis. Heks loopt de steeg uit en is thuis. Lekker toch, wonen in het centrum van dit lieve stadje.

Anne Wil Blankers,  Anne Wil Blankers, Madame Rosa, Nationale Toneel