De Goddelijke Komedie is dagdagelijks vaak een tranendal. Maar niet getreurd: Het levert dan wel stomme soap opera’s op, maar we danken ook de fantastische Griekse Tragedies aan dit principe!

MASKERS KLASSIEKE TRAGEDIE

Mijn favoriete soap, ‘The Bold and The Beautiful’ is een walgelijke weg ingeslagen. Was het altijd al een incestueus zootje in de family Forrester, Logan en Spencer, nu is de absolute pleuris uitgebroken.

Niet voor het eerst overigens. Deze keer gaat het echter weer ver, de ranzigheid. Een tragische miskraam bij de ene dochter wordt direct gebruikt door haar ‘nichtje’, of wat ze ook is, qua verwantschap. Ik ben de familiedraad een beetje kwijt in de roekeloos verspreidde genensoep binnen deze dynastie……

OEDIPUS TROUWT ZIJN MOEDER, oedipuscomplex

Oedipus trouwt met zijn moeder

Het foute nichtje, die zichzelf altijd profileert als moreel hoogstaand meisje, -Yek, niets is minder waar-, probeert van de situatie gebruik te maken door de man van de vrouw, die net een kind heeft verloren, te verleiden.

Volgens haar heeft ze recht op die vent, want het is haar jeugdliefde. Ze heeft al vier (!) vruchteloze pogingen achter de rug om hem te huwen. Een droplul van een kerel, overigens.  Een sukkel zonder ruggengraat. Het enige gezicht, dat hij trekt in de serie, staat vertwijfeld…..Volg je het nog?

OEDIPUS TROUWT ZIJN MOEDER, oedipuscomplex, oedipus steekt zijn ogen uit, blind

Oedipus kan het niet meer aanzien

De moeder van het foute nichtje is intussen zwanger van de man van haar eigen zuster. Ze weet dat op een of andere manier goed te praten, vraag me niet hoe. Om haar zus, een hijgende hartpatiënte met zelf net een baby, te sparen, besluit ze de padre familie te verleiden. Haar ex-man en ex-schoonvader. Een ouwe geile bok, die net zijn vrouw verloren heeft. maar hij woont alweer samen met zijn andere ‘brave’ schoondochter……

OEDIPUS TROUWT ZIJN MOEDER, oedipuscomplex, oedipus steekt zijn ogen uit, blind

De dames in de serie lijden massaal aan het Elektrocomplex……

Beide zoons van de arme man zijn al een keer of wat met deze verleidster getrouwd geweest. Zo heeft ze de hele familie al een keertje grondig afgewerkt. Tijd voor een tweede ronde….

De andere schoondochter is haar grote concurrente. Haar compleet verbouwde kunstkop toont nauwelijks emotie, maar naar eigen zeggen is ze dolgelukkig met de vieze oude modekoning. Die loopt intussen vrolijk tussen allemaal lingeriemodellen te paraderen. Schikt iets aan een BH of slipje. Laat zich uitgebreid aflebberen door de zwangere schoondochter, als deze zich als een bloedzuiger aan hem vast slurpt. Elektra is er niets bij…..

OEDIPUS TROUWT ZIJN MOEDER, oedipuscomplex, oedipus steekt zijn ogen uit, blind

De blinde Oedipus met familie

Absurde taferelen. Hoewel? Ik heb wel gekkere dingen gehoord. Van nog veel keuriger mensen. Gewoon, in het echte normale dagelijkse leven. ‘De een z’n dood is de ander z’n brood.’ ‘Het hemd is nader dan de rok.’ ‘Bloed kruipt waar het niet gaan kan.’

Heks kan het nauwelijks aanzien, al die ellende. Ik heb een bloedhekel aan manipulatie en leugens. Toch zijn het de leukste rollen om te spelen in een toneelstuk of televisiedrama. En in een soap al helemaal, omdat je dan lekker vet kunt schmieren, zoals in melodrama…..

MASKERS KLASSIEKE TRAGEDIE

Ik stel me voor hoe de actrice, die de zwangere menopauzale femme fatale speelt, die zich als een vampier vastzuigt aan de mond van haar hoogbejaarde tegenspeler zich een ongeluk lacht om de ontwikkelingen van haar karakter. Toen Heks nog wel eens op de planken stond, had ze ook altijd een voorkeur voor het spelen van gemene, manipulatieve en verdorven karakters. Brave Hendrikjes zijn gewoon niet ‘dramatisch interessant’.

ERIK VOS, APPEL THEATER,DOCENT THEATERWETENSCHAP

Het leukste college van de week

‘Wat maakt dat je op het puntje van je stoel gaat zitten bij een voorstelling? Wat maakt iemand dramatisch interessant?’ vroeg onze docent theaterwetenschappen lang geleden.  Elke vrijdagmiddag hadden we les van deze theatercoryfee, de  regisseur Erik Vos. Toentertijd verbonden aan De Appel in Den Haag.

Jarenlang zwaaide hij daar de scepter, Heks zag als jong puberheksje al de hele Oresteia van Aischylos. Eerst alle delen apart. Het begon met Agamemnoon  in 1975.  En toen het hele drieluik achter elkaar met in de pauze boerenkool met worst. Lang leve de seventies!

oresteia, DE APEL, JAREN ZEVENTIG

Oresteia van de Appel

Ja, die goeie ouwe Oresteia. Dat is pas familiedrama. Vrouw Klytaemnestra neukt haar zwager Menelaos, als haar man Agamemnon op oorlogspad is.  Ze is uitermate pissed off, omdat haar man serieus gepoogd heeft om hun dochter Iphigeneia te offeren om gunstige wind voor zijn zeilboot af te dwingen…… De sukkel.

erinyen, orestes, oresteia

Orestes op de vlucht

Bij diens terugkomst vermoordt ze haar man, terwijl hij in bad zit! En dat maakt de dochter Elektra  dan weer boos. Zij heeft een vadercomplex. In de Freudiaanse hoek spreekt men nog steeds van het Elektracomplex. De vrouwelijke variant van het Oedipuscomplex…..  Zij zet de zoon Orestes aan om zijn moeder te vermoorden. De ergste overtreding, die je kunt begaan in die tijd.

erinyen, orestes, oresteia

Het zijn enge wijven, die Erinyen

Het joch krijgt een stel krijsende schrikgodinnen achter zich aan. Gemene griezels uit het matriarchaat. De woede van moeder aarde is gewekt. Deze zogenaamde ‘Erinyen‘ zien er afschrikwekkend uit. Hun haar bestaat uit kronkelende slangen en er druipt bloed uit hun mond…..

erinyen, orestes, oresteia

Arme jongen, moet je ook maar niet zo stom zijn om je moeder de hersens in te slaan

De zoon weet te ontkomen en wordt uiteindelijk vrijgesproken op voorspraak van Pallas Athene. De vadermoord is officieel erger dan de moedermoord. Het matriarchaat overlijdt en het patriarchaat wordt geboren!

helena, oresteia,

En dat allemaal naar aanleiding van overspel door Paris met de schone Helena!

‘Hel en as,

Helena,

zacht als een welp,

bitter als de dood’

scandeerden de acteurs en actrices terwijl ze op de grond roffelden.

helena, oresteia,

Klytaimnestra, de sluwe vrouw en moordenares van Agamemnoon, werd gespeeld door Peter van der Linden. Een indrukwekkende rol. Wat een bitch! Ik zie zijn lange gestalte nog zo voor me. Geweldig vond ik het. Dus die Erik Vos wist wel hoe hij de aandacht van zijn publiek gevangen moest houden. In feite was de receptuur zeer eenvoudig. Hij legde het ons als volgt uit:

agamemnon, Peter van der Linden, klytaimnestra

Peter van der Linden als Klytaimnestra

‘Stel je voor, dat we Ben en Hennie (de conciërges van de faculteit) met een levensgrote grijper bij wijze van magische hand Gods uit hun keukentje zouden oppakken en hier midden op het toneel neer zouden kwakken.’ We zaten op dat moment in het universiteitstheater, ons laboratorium.

erinyen, orestes, oresteia

Zoals je ziet is Heks dol op deze plaatjes uit het goede oude Matriarchaat

‘Wedden, dat jullie op het puntje van jullie stoel gaan zitten. Want dit is natuurlijk spannend. Wat gaan ze doen? Hoe reageren ze op deze vreemde situatie?’

We zagen het voor ons. De  verbijsterde gezichten van dit geliefde echtpaar, terwijl ze verwezen  staan te zwaaien met het broodje, dat ze net aan het smeren waren.

erinyen, orestes, oresteia

‘Op het moment echter, dat ze op een stoel tussen jullie, in het publiek, plaatsnemen, om ook naar het podium te gaan zitten kijken, is er niets meer aan. Omdat ze zich hebben aangepast aan de situatie. Het is het onaangepaste, wat boeit. Het maakt mensen onvoorspelbaar, dat is spannend.’

erinyen, orestes, oresteia

Daarom vinden sommige mensen Heks natuurlijk zo spannend. Ik ben ook niet goed aangepast. Een beetje anders, volgens sommige vrienden…..

Soms denk ik, dat de wereld Gods grote supersoap is. Dagelijks kijkt hij/zij naar verschillende zenders, afgestemd op allerlei huishoudens en politieke arena’s over de hele wereld. Zodra het ergens te vredig wordt gooit de goddelijke voorzienigheid een knuppel in het hoenderhok. Het noodlot slaat toe en redt zo de goddelijke komedie van de ondergang.

elektra, oresteia, elektracomplekx

Elektra had het ook niet gemakkelijk, pa altijd weg, ma aan de rol met oom

Toch ervaar ik het goddelijke zelf voornamelijk in de natuur. In het pure zijn, onafhankelijk van goed of kwaad, voorspoed of tegenspoed. In mijn optiek zijn al die drama’s eerder gelinkt met den duvel. Maar ja, De duivel is ook god. Het goddelijke omvat alles. Uit verveling heeft het zich gedeeld, om zo in de eigen spiegel te kunnen kijken en zichzelf te leren kennen, lief te hebben. Maar dat lukt nog niet zo goed. Er is veel lijden in de wereld. Dus wij, Gods spiegelbeeld, zitten met de gebakken peren. Hebben wij weer……

pallas athene, godin, oresteia

DIE SUFFE PALLAS ATHENE met haar voorspraak voor het patriarchaat

pallas athene, godin, oresteia

pallas athene, godin, oresteia

MASKERS KLASSIEKE TRAGEDIE

MASKERS KLASSIEKE TRAGEDIEMASKERS KLASSIEKE TRAGEDIEMASKERS KLASSIEKE TRAGEDIEMASKERS KLASSIEKE TRAGEDIEMASKERS KLASSIEKE TRAGEDIE

‘Meedoen is belangrijker dan winnen!’ Dat gaat toch op voor veel meer in het leven dan alleen de Olympische Spelen? Helaas lukt het zelfs op die Spelen al niet om dat gedachtengoed vast te houden……. Of zie ik spoken?

olympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsersolympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsers

Vandaag om negen uur staat mijn hulp op de stoep. Terwijl zij begint met opruimen, drink ik koffie voor de TV. Ik eet wat, neem een hap pijnstillers. Als ze zijn ingewerkt kleed ik me aan. Doctor Phil is op de achtergrond bezig met een hopeloze schoonmoeder. Zij drijft haar zoon en schoondochter tot waanzin met allerlei vreemde acties, maar vindt dat ze in het volste recht staat om zo liefdeloos en gemeen te handelen.Er is geen praten aan.

olympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsers olympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsers

Ik weet niet hoe het afloopt, want we gaan het bed verschonen, een wekelijks terugkerend ritueel. Vanavond slaap ik weer in een heerlijk fris bedje…. Ondertussen kletsen we honderduit. Als de klus geklaard is spoed ik me naar de doktersassistenten voor een paar prikken. Later nog een afspraak bij de huisarts voor pijnmedicatie. Ik loop weer eens tegen gekke dingen aan. Oh, oh, wat moet ik me toch altijd in allerlei bochten wringen om m’n zaken geregeld te krijgen…..

olympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsers olympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsers olympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsersolympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsers

Nu staat zwemmen op het programma. Met ijzeren vuist smijt ik mezelf weer eens in het zwembad. Ik probeer terug te keren naar twee keer per week. Iets, dat ik jaren heb volgehouden. Tot de whiplash. Sindsdien gaat het moeizaam. Maar vandaag lukt het.

Van het zwembad naar de fysiotherapeut. Zo snel mogelijk alles weer uit de knoop en ingetaped. Terwijl ze vakkundig tape aanbrengt, komen de Olympische Spelen ter sprake. Altijd leuke gesprekken met deze blonde Friezin. Haar vader, Jappie van Dijk,  zat in 1972 in de kernploeg. Met Kees Verkerk en Ard Schenk. ‘Al die medailles afgelopen week, niet te geloven toch!’ We kijken elkaar aan. Is het wel zuivere koffie?

olympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsersolympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsers olympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsersolympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsers

We bespreken de dopingschandalen in de wielersport. En de wat minder bekende gevallen in de schaatssport. Sommige van die boefjes zie ik nu weer als trainer langs de baan staan. Hebben ze dokter Pil afgezworen? Houden ze hun pupillen clean? Van de meeste rijders ben ik overtuigd, dat het wel in de haak is. Die presteren al jaren op topniveau. Maar die vreemde outsiders, die opeens uit het blinde niks een wereldtijd rijden en dan weer verdwijnen in de middenmoot……

De Friezin somt een heel rijtje van dit soort schaatsers uit het verleden op. ‘Heb je maandag nog naar Studio Sportzomer gekeken? Mart Smeets had het over mijn vader! Over zijn deelname aan de 500 meter op de Olympische Spelen van 1972 in Saporro. Volgens hem was hij 44ste in een tijd van 46 seconden. Maar hij was 32ste! Ik heb ze nog maar eventjes een mailtje gestuurd.’ We hebben lol. Die betweterige Smeets zat er mooi naast!

Z’n belabberde tijd, zelfs voor toen, vergoelijkt ze met overtuiging: ‘Mijn vader was een echte stayer, daar heeft hij medailles behaald. Hij is Nederlands kampioen geweest. Heeft meegedaan aan Europese en Wereldkampioenschappen….. Maar hij was beslist geen sprinter. Hij deed mee bij gebrek aan…..’

olympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsers

Tegenwoordig rijden ze diezelfde afstand in de 34ers. Maar ja, andere tijden. Betere schaatsbanen. Allemaal overdekt. Superpakken. Klapschaatsen. Snoepjes van dokter Pil. ‘Nou’, `zegt de Friezin, ‘Vroeger gebeurde dat ook! Ze begint een paar sappige anekdotes te vertellen over onze schaatshelden. Eén van hen had een mysterieuze eigen dokter….. Een Noorse halfgod zat altijd te blowen. Er werd ook flink gezopen en gesnoven hier en daar….. ‘

Ja, die geweldige schaatssport. En mijn geliefde Tour. Allemaal mensen op jacht naar topprestaties. Het is een ongezonde bezigheid, dat kan ik je wel vertellen. Een enorme aanslag op je lijf. Met verboden middelen erbij wordt het echt gevaarlijk. Je slaat wel een gat naar de concurrentie, maar in feite is het meten met twee maten. De mensen zonder dat extra zetje zijn in het nadeel.

olympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsers

Tenzij ze ook overgaan op wat chemische ondersteuning. Het is wel leuk, dat het wereldrecord steeds wordt aangescherpt. Maar uiteindelijk zijn het maar getalletjes. Het betekent niets in vergelijking met de Olympische gedachte. “Meedoen is belangrijker dan winnen” is een favoriet onderdeel van me in NOS Studio Sporwinter.

Hier laat Eddy The Eagle, een cult-held vanwege zijn hopeloze prestaties bij het schansspringen in Calgary, ons kennismaken met deelnemers door de jaren heen, die er weinig van bakten, maar het verder goed begrepen hadden. De Jamaicaanse bobsleeërs of een dikke vrouw op een skeleton bijvoorbeeld. Superleuk!

De Friezin heeft de jeugd gehad, die ik me gewenst had. Qua sport dan. Ik wilde alleen maar schaatsen, maar zat vast aan zwemmen, turnen ( Blerg 😦 ), volleyballen, windsurfen….. En als het vroor dan ook eindelijk schaatsen.

olympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsersolympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsersolympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsersolympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsers

Zwemmen doe ik nog steeds graag en windsurfen heb ik heel leuk gevonden. Maar het echte schaatsen kwam pas veel later, toen ik verkering kreeg met Blonde Buurman. Hij had een hele rij schaatsende broers. Op de piepkleine ijsbaan hier in Leiden hebben ze me de techniek uiteindelijk goed bijgebracht. Maar toen was ik al veel te oud voor enige ambitie in de richting van een schaatscarrière. Gelukkig maar. Anders had ik ook zo moeten liegen over dopinggebruik. Of nog geen deuk in een pak boter gereden…..

Nou ja, nu lijkt het net of ik die medailles helemaal niet vertrouw…. Laat ik het zo zeggen. Bij sommigen heb ik vraagtekens. Zullen we over twintig jaar wel weer ergens een bekentenis tegenkomen….

olympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsersolympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsersolympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsersolympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsers