Gebrekkig sprekende Marokkaan met vet accent werpt stigmatiserende smet op verder prima voorstelling van Het Nationale Toneel. Met jubilerende Anne Wil Blankers in de hoofdrol!

madame Rosa, nationale toneel, anne wil blankersmadame Rosa, nationale toneel, anne wil blankers

Gisterenavond om twaalf voor acht haast ik me op naaldhakken naar de kassa van de Schouwburg. Het is om de hoek. Dus de kwelling is van korte duur. Fiederelsje staat me op te wachten met de kaartjes. We gaan de jubileumvoorstelling zien van Anne Wil Blankers: ‘Madame Rosa‘.

Anne Wil Blankers, Madame Rosa, Nationale Toneel

‘Het komt niet vaak voor, Heks, maar we zijn de jongsten hier,’ fluistert mijn vriendin. Ik kijk om me heen. Inderdaad, je kunt over de grijze permanentjes lopen! We geven onze jassen af bij de garderobe. Truien, dassen en andere kledingstukken in geval van Fiederelsje…. En haasten ons naar boven. We zitten in de engelenbak. Achter een pilaar. Gelukkig is ‘ie niet zo dik…….

Anne Wil Blankers, Madame Rosa, Nationale ToneelAnne Wil Blankers, Madame Rosa, Nationale Toneel

Achter me vraagt een vrouw of ze even in mijn programmaboekje mag kijken. Maar natuurlijk. In de pauze blijkt dit een goede vriendin van mijn moeder te zijn. Ik ken haar ook goed, want als student sopte ik wekelijks haar huis van boven tot onder om een centje bij te verdienen. Wat leuk om elkaar weer te zien!

‘Hoe vind je het stuk?’ vraagt ze, ‘Mij valt het een beetje tegen, ik heb haar wel eens in sterkere rollen gezien! Koningin Wilhelmina bijvoorbeeld, geweldig!’ Wij zijn ook niet wild enthousiast. Terwijl het toch boeiend is. Alleen de dramaturgische keuze om een hoofdrolspeler zijn tekst in  gebroken Nederlands met een vet Marokkaans accent te laten vertolken is volstrekt onbegrijpelijk in de context van het stuk. Het haalt heel veel kracht weg uit het verhaal  en maakt het een beetje belachelijk.

Anne Wil Blankers,  Koningin WilhelminaAnne Wil Blankers,  Koningin Wilhelmina

‘Misschien praat die acteur gewoon zo ‘, ginnegappen we na afloop. En inderdaad. Als we later in de foyer nog een glas wijn drinken, komen de spelers binnendruppelen. De tegenspeler van Anne Wil horen we boven de rest uit kletsen met een stevig Marokkaans accent.

Voor je nu denkt, dat ik me in de gelederen van die Indische jongen Wilders schaar met dit verhaal, zal ik toelichten waarom dit op zich prachtige accent doorvoeren in het stuk met toevoeging van gebroken taalgebruik en een onwaarschijnlijke prosodie, mijns inziens een belachelijke keuze is. En bepaald geen reclame voor de intelligentie van Marokkanen…..

Het stuk speelt in Parijs. De jongen is ongetwijfeld een Algerijn in de oorspronkelijke tekst. Want Algerijnen wonen nu eenmaal bij bosjes in Parijs. De jongen, Mohammed, woont al sinds zijn vierde bij een perfect sprekende, goed articulerende vrouw, Madame Rosa. Hij is nu zestien.

Ik weet, dat het taalverwervingsproces zich grotendeels op jonge leeftijd voltrekt, maar het is volstrekt onwaarschijnlijk, dat deze jongeman zo weinig heeft bijgeleerd in die twaalf jaar en woorden verhaspelt. En nog steeds met zo’n sterk accent spreekt. Hij is in feite opgevoed door deze vrouw.

Anne Wil Blankers,  Koningin Wilhelmina Anne Wil Blankers,  Koningin Wilhelmina

Omdat hij een grote rol heeft is deze miskleun hinderlijk aanwezig gedurende het gehele stuk. Anne Wil is weer fantastisch. Vijftig jaar op de planken! Wat een prachtige vrouw is het toch! Ik heb haar veel zien spelen in de tijd, dat ik was verbonden met een jeugdgroep van De Haagse Comedie.  Als zij het toneel op kwam lopen veranderde alles. De energie van het stuk ging direct omhoog! Toen ook al.

Anne Wil Blankers,  Koningin Wilhelmina

Uiteindelijk hebben we dus een heerlijke avond. Mijn vriendin trekt al haar truien en jassen weer aan. Een paar grote sjaals en een enorme bontmuts moeten haar hoofd vorstvrij houden op de fiets naar huis. Heks loopt de steeg uit en is thuis. Lekker toch, wonen in het centrum van dit lieve stadje.

Anne Wil Blankers,  Anne Wil Blankers, Madame Rosa, Nationale Toneel

‘Meedoen is belangrijker dan winnen!’ Dat gaat toch op voor veel meer in het leven dan alleen de Olympische Spelen? Helaas lukt het zelfs op die Spelen al niet om dat gedachtengoed vast te houden……. Of zie ik spoken?

olympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsersolympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsers

Vandaag om negen uur staat mijn hulp op de stoep. Terwijl zij begint met opruimen, drink ik koffie voor de TV. Ik eet wat, neem een hap pijnstillers. Als ze zijn ingewerkt kleed ik me aan. Doctor Phil is op de achtergrond bezig met een hopeloze schoonmoeder. Zij drijft haar zoon en schoondochter tot waanzin met allerlei vreemde acties, maar vindt dat ze in het volste recht staat om zo liefdeloos en gemeen te handelen.Er is geen praten aan.

olympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsers olympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsers

Ik weet niet hoe het afloopt, want we gaan het bed verschonen, een wekelijks terugkerend ritueel. Vanavond slaap ik weer in een heerlijk fris bedje…. Ondertussen kletsen we honderduit. Als de klus geklaard is spoed ik me naar de doktersassistenten voor een paar prikken. Later nog een afspraak bij de huisarts voor pijnmedicatie. Ik loop weer eens tegen gekke dingen aan. Oh, oh, wat moet ik me toch altijd in allerlei bochten wringen om m’n zaken geregeld te krijgen…..

olympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsers olympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsers olympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsersolympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsers

Nu staat zwemmen op het programma. Met ijzeren vuist smijt ik mezelf weer eens in het zwembad. Ik probeer terug te keren naar twee keer per week. Iets, dat ik jaren heb volgehouden. Tot de whiplash. Sindsdien gaat het moeizaam. Maar vandaag lukt het.

Van het zwembad naar de fysiotherapeut. Zo snel mogelijk alles weer uit de knoop en ingetaped. Terwijl ze vakkundig tape aanbrengt, komen de Olympische Spelen ter sprake. Altijd leuke gesprekken met deze blonde Friezin. Haar vader, Jappie van Dijk,  zat in 1972 in de kernploeg. Met Kees Verkerk en Ard Schenk. ‘Al die medailles afgelopen week, niet te geloven toch!’ We kijken elkaar aan. Is het wel zuivere koffie?

olympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsersolympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsers olympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsersolympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsers

We bespreken de dopingschandalen in de wielersport. En de wat minder bekende gevallen in de schaatssport. Sommige van die boefjes zie ik nu weer als trainer langs de baan staan. Hebben ze dokter Pil afgezworen? Houden ze hun pupillen clean? Van de meeste rijders ben ik overtuigd, dat het wel in de haak is. Die presteren al jaren op topniveau. Maar die vreemde outsiders, die opeens uit het blinde niks een wereldtijd rijden en dan weer verdwijnen in de middenmoot……

De Friezin somt een heel rijtje van dit soort schaatsers uit het verleden op. ‘Heb je maandag nog naar Studio Sportzomer gekeken? Mart Smeets had het over mijn vader! Over zijn deelname aan de 500 meter op de Olympische Spelen van 1972 in Saporro. Volgens hem was hij 44ste in een tijd van 46 seconden. Maar hij was 32ste! Ik heb ze nog maar eventjes een mailtje gestuurd.’ We hebben lol. Die betweterige Smeets zat er mooi naast!

Z’n belabberde tijd, zelfs voor toen, vergoelijkt ze met overtuiging: ‘Mijn vader was een echte stayer, daar heeft hij medailles behaald. Hij is Nederlands kampioen geweest. Heeft meegedaan aan Europese en Wereldkampioenschappen….. Maar hij was beslist geen sprinter. Hij deed mee bij gebrek aan…..’

olympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsers

Tegenwoordig rijden ze diezelfde afstand in de 34ers. Maar ja, andere tijden. Betere schaatsbanen. Allemaal overdekt. Superpakken. Klapschaatsen. Snoepjes van dokter Pil. ‘Nou’, `zegt de Friezin, ‘Vroeger gebeurde dat ook! Ze begint een paar sappige anekdotes te vertellen over onze schaatshelden. Eén van hen had een mysterieuze eigen dokter….. Een Noorse halfgod zat altijd te blowen. Er werd ook flink gezopen en gesnoven hier en daar….. ‘

Ja, die geweldige schaatssport. En mijn geliefde Tour. Allemaal mensen op jacht naar topprestaties. Het is een ongezonde bezigheid, dat kan ik je wel vertellen. Een enorme aanslag op je lijf. Met verboden middelen erbij wordt het echt gevaarlijk. Je slaat wel een gat naar de concurrentie, maar in feite is het meten met twee maten. De mensen zonder dat extra zetje zijn in het nadeel.

olympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsers

Tenzij ze ook overgaan op wat chemische ondersteuning. Het is wel leuk, dat het wereldrecord steeds wordt aangescherpt. Maar uiteindelijk zijn het maar getalletjes. Het betekent niets in vergelijking met de Olympische gedachte. “Meedoen is belangrijker dan winnen” is een favoriet onderdeel van me in NOS Studio Sporwinter.

Hier laat Eddy The Eagle, een cult-held vanwege zijn hopeloze prestaties bij het schansspringen in Calgary, ons kennismaken met deelnemers door de jaren heen, die er weinig van bakten, maar het verder goed begrepen hadden. De Jamaicaanse bobsleeërs of een dikke vrouw op een skeleton bijvoorbeeld. Superleuk!

De Friezin heeft de jeugd gehad, die ik me gewenst had. Qua sport dan. Ik wilde alleen maar schaatsen, maar zat vast aan zwemmen, turnen ( Blerg 😦 ), volleyballen, windsurfen….. En als het vroor dan ook eindelijk schaatsen.

olympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsersolympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsersolympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsersolympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsers

Zwemmen doe ik nog steeds graag en windsurfen heb ik heel leuk gevonden. Maar het echte schaatsen kwam pas veel later, toen ik verkering kreeg met Blonde Buurman. Hij had een hele rij schaatsende broers. Op de piepkleine ijsbaan hier in Leiden hebben ze me de techniek uiteindelijk goed bijgebracht. Maar toen was ik al veel te oud voor enige ambitie in de richting van een schaatscarrière. Gelukkig maar. Anders had ik ook zo moeten liegen over dopinggebruik. Of nog geen deuk in een pak boter gereden…..

Nou ja, nu lijkt het net of ik die medailles helemaal niet vertrouw…. Laat ik het zo zeggen. Bij sommigen heb ik vraagtekens. Zullen we over twintig jaar wel weer ergens een bekentenis tegenkomen….

olympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsersolympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsersolympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsersolympische spelen,  schaatsen, medailles, winnen, winnaars, nederlandse schaatsers