Maandagmorgen. Langzaam kom ik uit de kreukels. Kopje koffie, televisie bromt. Bij Doctor Phil zit weer een hopeloze puber op de bank. Haar ouders zijn de wanhoop nabij. Phil tekent een tijdlijn op zijn schoolbord. ‘Toen ze twee was dit, toen ze drie was dat, klasgenoten pesten, etcetera…., op tiende roken, elfde stiekem het raam uit glippen, twaalf jaar en aan de drugs en alcohol, dertien jaar en volop seks, veertien kostschool……’

Ziet er lekker uit. Dit kind is er ongetwijfeld vroeg bij. Net zestien en alles al meegemaakt. Ongelofelijk agressief, ze slaat met enige regelmaat haar eigen moeder in elkaar…… De ouders hebben hun handen van haar afgetrokken naar eigen zeggen. Waar gaat dit naar toe?

Er zal wel weer een addertje onder het gras zitten. Ze zal wel zijn misbruikt door een foute oom of buurman. Of de vader is eigenlijk een narcist. Of ze is op haar hoofd gevallen als baby en haar hersenchemie is in de war. Of ze is zelf narcist, het lijkt er wel op. Ze staat bijvoorbeeld bekend als de persoonlijke bully van een autistische buurjongen…….

Jee Heks, je wilt niet meer naar mensen met problemen luisteren, maar die Phil met zijn ellende-circus zit je elke keer uit! Ja, vreemd. Het loopt wel altijd goed af, althans daar lijkt het op en dat kun je van het dagdagelijkse leven niet zeggen. Er wordt immer hulp geboden, de waarheid komt altijd min of meer boven tafel, dat kun je wel aan die grote kale man toevertrouwen:

Hij zaagt zijn slachtoffers eindeloos door, als de eerste beste goochelaar. Vervolgens toont hij de verschillende onderdelen ter lering ende vermaak aan het publiek en zet het geheel weer publiekelijk in elkaar!

Dat dingen niet altijd zijn wat ze lijken is me allang duidelijk. Goedgelovig en naïef als ik ben gestart in dit leven, ben ik toch door schade en schande een beetje wijzer geworden intussen.

Veel kinderen geven zichzelf de schuld als de familiedynamiek niet klopt. Maar een gezin is een geheel, zoals een lichaam: Is er een onderdeel ziek, dan is het hele lichaam ziek…..

Modern als we zijn snijden we echter dat zieke onderdeel er meestal direct uit en werpen het weg, als het een beetje kan in het hellevuur: De zondebok is geboren. Het zwarte schaap. Elk zichzelf respecterend  familiair bolwerk heeft wel zo’n bokkig exemplaar in huis.  Zo’n eeuwige dwarsligger, zo’n kont tegen de krib!

Gisteren in mijn kerk, waar god ook een vrouw is, gaat het over de grootste zondebok in de menselijke geschiedenis, Judas van Iscariot. De grote verrader, de afvallige, de slechtheid in persoon, de man die er persoonlijk voor gezorgd heeft dat de Here Jezus Christus, toen nog een totaal onbekende louche rondtrekkende Joodse leraar, 1 van de vele in die tijd, what’s new, aan het kruis werd genageld.

Het is een interessante preek van de zingende voorganger, Jan Delhaas, in de serie ‘ Visie op Jezus’. Ik dwaal niet af halverwege en evenmin val ik aan het eind in slaap. Hetgeen me nogal eens is gebeurd in het verleden tijdens een ouderwetse donderpreek. Die eigenlijk is bedoeld om je wakker te schudden of doen schrikken. In dat soort kerken zul je me ook niet meer vinden.

Geen patriarchale kutverhalen meer voor Heks. Geen foute vrouw met slang in paradijs. Geen Maria Magdalena is een hoer in mijn bijbel. Ze was overigens de echtgenote van Jezus volgens ingewijden. Ook verdiende ze niet de kost met het verkopen van haar lichaam, maar kwam ze zo uit het klooster zetten: Haar familie behoorde tot de spirituele elite in het beloofde land.

Al die lasterpraat rondom haar persoon is ongeveer hetzelfde wat de ouders bij Phil doen over hun tienerdochter: Smerige leugens en roddel. Kwaadspreken om er zelf beter op te staan. Dom en contraproductief. Heel erg ondermijnend en kwetsend.

Want de ouders noemen haar een hoer en een slet! Lekker voor het zelfbeeld van dit meisje. ‘Er moet honderden keren gezegd worden hoe geweldig ze is om 1 keer uitschelden voor hoer of slet goed te maken. Vooral omdat dit door de ouders is gedaan, dat heeft geweldig veel impact!’ reageert Phil genadeloos als hij de waarheid uit de ouders heeft gewrongen……

Alle vrouwen overal ter wereld hebben dagelijks last van het geschonden zelfbeeld. Overal, in elke cultuur waar dan ook worden we uitgemaakt voor slet en hoer. Het is een ware plaag……

‘Judas hield ontzettend veel van Jezus. Anders dan de andere discipelen, vissers en herders, had hij een enorm goeie opleiding genoten, hij kwam uit een geslacht van priesters,’ onze voorganger haalt het boek Judas van Amos Oz aan,  waarin uitgebreid op de materie wordt ingegaan, ‘Judas leverde hem uit omdat hij onvoorwaardelijk in hem geloofde. Hij was ervan overtuigd dat hij zo van het kruis zou stappen. Petrus had niets nodig om zijn leermeester te verraden. Judas echter was er kapot van toen Jezus overleed. Hij hing zichzelf op!’

Zo zie je maar weer. Dingen zijn niet altijd wat ze lijken. Werd die vuile verrader Petrus onze eerste piespaus. Judas is verguisd en gehaat. Heet de halve wereld Petrus, Johannes, Lucas, Marcus of Jacobabus, een Judas zul je niet snel aantreffen. Het is geen naam meer, maar een scheldwoord.

Ach, in die zin staat Judas nog steeds het meest dicht bij Jezus: Ook zijn naam is een scheldwoord geworden. Het meest gebruikte ook nog. Op de naam van zijn vader na dan……

Phil is aan het eind van zijn programma. De gepeste autist verklaart dat het allemaal wel meeviel met het gepest. Het vreselijke meisje blijkt zeer aanspreekbaar. Ze wil best aan zichzelf werken, maar volgens haar is ze echt niet het grootste probleem in dit disfunctionele gezin. Phil is het roerend met haar eens: En raad eens? De ouders moeten hoognodig iets aan zichzelf doen! Ze gaan linea recta in therapieperdepiep hoera!

‘Haha,’ grinnikt Jip als we na de kerkdienst aan de koffie gaan, ‘Niet iedereen kon die preek waarderen! Ik hoorde toch wat protesterende geluiden om me heen…. Zo van dat is niet zo, dit klopt niet….’

Ik heb het boek van Amos Oz besteld. Vierhonderd pagina’s dik. Lekker lezen komende week……

Die kus komt zo ook in een heel ander licht te staan…..